شیرآلات چدنی چیست

شیرآلات چدنی چیست و نحوه دسته بندی شیرآلات صنعتی چگونه است؟
شیرآلات چدنی از مهم‌ترین شیرهای مورد استفاده در صنعت تاسیسات ساختمان هستند. به طور کلی شیرآلات صنعتی را می توان با توجه به جنس، شیوه اتصال به لوله و کاربردشان دسته بندی کرد. نکته ای که در صنعت بسیار مهم است، انتخاب شیر مناسب با توجه به کاربرد آن است؛ به همین دلیل لازم است تا آشنایی بیشتری با شیر چدنی که در تاسیسات ساختمان و موتور‌خانه به وفور استفاده می شود، پیدا کنیم.
شیرآلات چدنی در کنار شیرهای برنجی از پر کاربرد ترین انواع شیرآلات در صنعت تاسیسات ساختمان هستند. شیر چدنی یکی از شیرآلات مهم در صنعت است.

انوع شیرآلات چدنی
شیر چدنی از جمله شیر های بسیار پر کاربرد در صنایع مختلف است. از این شیر ها علاوه بر صنعت تاسیسات آب رسانی و فاضلاب و سیستم های انتقال آب، در صنایع پالایشگاهی، نفت و گاز نیز استفاده می شود. به طور کلی از شیرآلات چدنی برای کنترل و یا قطع و وصل جریان استفاده می شود. برخی از انواع پر کاربرد شیرهای چدنی در زیر آمده است:
•    شیر دروازه ای یا کشویی (Gate Valve)
•    شیر پروانه ای (Butterfly Valve)
•    شیر یک طرفه (Check Valve)
•    شیر فشار شکن (Pressure Relief Valve)
شیر‌های چدنی دروازه ای و پروانه ای در محل هایی که احتیاج به قطع و وصل جریان در خطوط انتقال سیال داشته باشیم استفاده می شوند؛ یعنی کاربرد اصلی آن ها در باز و بسته نمودن مسیرهای لوله کشی است. شیر چدنی یک طرفه برای جلوگیری از برگشت سیال در خطوط لوله استفاده می شود و تنها اجازه عبور سیال در یک جهت را می دهد.  به منظور محافظت و کنترل بیشینه فشار در خطوط لوله کشی و همچنین تجهیزات و وسایل موجود در مسیر لوله کشی، مانند مخازن، بویلر‌ها و …، از شیر فشار شکن استفاده می شود تا بتوان در فشار های کارکردی بالا از ایمنی تجهیزات اطمینان حاصل کنیم.
مزایای شیرآلات چدنی
انواع مختلف شیر ها با توجه به کاربردشان دارای مزایا و معایبی هستند. برای تهیه شیرآلات برای هر کاربردی آگاهی نسبت به ویژگی های انواع شیرآلات لازم است. در مورد شیرهای چدنی می توان مزایا و ویژگی های متعددی را بر شمرد که استفاده از آن ها را مناسب می کند. از این بین به تعدادی از مزیت ها در زیر اشاره شده است:
•    شیر چدنی ، به علت دارا بودن ساختاری از آلیاژ های چدن که دارای ۹۵% آهن،کربن و سیلیسیم است، در برابر پوسیدگی و خوردگی، مقاوم است.
•    این شیرها در برابر ضربه، اکسیده شدن و شرایط سخت مکانیکی نیز مقاوم هستند که این امر باعث کاربرد بالای آن ها در تاسیسات انتقال آب و بخار آن شده است.
•    شیر های چدنی از لحاظ قیمت بسیار مناسب و مقرون به صرفه می باشند.
•    از آن جایی که اتصالات شیرآلات چدنی توسط فلنج انجام می شود، نصب و بهره برداری از آن‌ ها ساده است.
فرآیند ساخت شیرآلات چدنی
تولید شیرآلات چدنی معمولا در ۵ مرحله اصلی ریخته‌گری، ماشین‌کاری، رنگ کاری ، آبکاری، مونتاژ انجام می پذیرد.
در مرحله نخست چدن و آلیاژ های دیگر داخل کوره ریخته و پس از آنکه به حالت مذاب درآمدند داخل قالب مخصوص به هر یک از انواع شیرآلات چدنی قرار می گیرد. مواد مذاب پس از شکل گرفتن سپس وارد مرحله ماشین کاری می شوند و سطح خارجی و داخل آن تراش داده می شود. در مرحله سوم  این شیرآلات با رنگ اپوکسی، به صورت کوره ای رنگ کاری و سپس آبکاری می شوند. در نهایت در مرحله مونتاژ، قطعات مربوط به هرکدام، جاگذاری می شود.
مقایسه شیرآلات صنعتی چدنی و آهنی
چدن دارای قدرت تحمل قابل ملاحظه‌ای در برابر دما است و از آنجا که فلز بسیار قوی می باشد از انعطاف پذیری خوبی برخوردار نیست و در برابر خمش می شکند. این در حالی است که شیرآلات آهنی قابلیت انعطاف‌پذیری بالا دارند و برخلاف چدن هنگامی که خم می‌شود شکسته نمی‌شود.
البته شیرالات چدنی به مراتب ارزان تر و برای پروژه‌های صنعتی مقرون به صرفه‌تر است در حالی که آهن  به علت ترکیب شیمیایی پیچیده‌تر، گران‌تر از چدن است. به همین دلیل  اگر برای پروژه‌ صنعتی خود به مواد سخت‌تر نیاز داشته باشید باید هزینه بیشتری کرده و از شیرآلات  آهنی استفاده کنید.

تولید کنندگان شیر چدنی
شیرآلات چدنی در ایران توسط شرکت های مختلف و متعددی تولید می شوند. از این بین می توان به شرکت های فاراب، میراب، اکون، سام، وگ امید گلستان و وگ ایران بی همتا به عنوان معتبر ترین برند های تولید کننده شیر چدنی و همچنین دیگر شیرآلات صنعتی، اشاره کرد.
شیرهای چدنی به طور معمول در ابعاد بزرگتر از یک اینچ ساخته و توزیع می شوند. مرسوم ترین ابعاد برای ساخت شیرآلات چدنی که بسیار پر کاربرد هستند، از 1.5 اینچ تا 16 اینچ است.